Pòtoprens, 3 me 2025 — Nan okazyon Jounen Mondyal Libète Laprès la, Premye Minis Alix Didier Fils-Aimé mete aksan sou nesesite pou gen yon jounalis endepandan ann Ayiti. Li di li angaje l pou laprès gen aksè a enfòmasyon piblik epi travay san laperèz. Men sou teren an, jounalis yo kontinye ap viv ak laperèz, e se pa pawòl ki ka chanje reyalite sa a.
Nan yon nòt Primati a mete deyò, Premye Minis lan di li pa tolere okenn menas sou libète lapawòl. Li fè konnen laprès lib se youn nan poto mitan demokrasi. Li menm pwofite salye memwa tout jounalis ki pèdi lavi yo pandan y t ap fè travay yo. Deklarasyon sa yo gen anpil moun nan dyaspora a—kit se Miami, kit se Monreyal—ki swete yo pa rete sou papye sèlman.
Malerezman, reyalite a pi rèd pase deklarasyon. Dapre dènye rapò Reporters Sans Frontières pou ane 2025, Ayiti desann soti nan 93yèm pozisyon rive 111yèm sou 180 peyi, ak yon nòt 51.06 sou 100. Sa a se youn nan pi gwo bak peyi a pran nan zafè libète laprès. Gwo rezon sa? Ensekirite, espesyalman nan Pòtoprens, kote gang yo kontwole 90% nan kapital la. Nan Desanm 2024, yon atak sou Lopital Jeneral lakòz lanmò 2 jounalis ak 1 polisye. Plizyè lòt te blese seryezman.
Se pa Pòtoprens sèlman. Jakmèl, Kap Ayisyen, ak lòt vil provens ap simen laperèz sou jounalis yo tou. Travay enfòmasyon tounen yon misyon ki ka koute lavi.
Malgre tout sa, Alix Didier Fils-Aimé di li admire kouraj jounalis ki kontinye fè travay yo malgre danje yo. Kòm chèf CSPN (Konsèy Siperyè Polis Nasyonal), li pwomèt kontinye batay kont ensekirite pou laprès ka respire lib.
Men, pandan BINUH rapòte plis pase 1,600 moun mouri nan premye trimès 2025, anpil moun ap mande kilè bèl pawòl sa yo va tounen aksyon konkret. Nan Port-de-Paix, nan Gonaïves, menm nan Pari, dyaspora a ap gade, ap tann.
Deklarasyon Premye Minis lan kapab bèl, men se aksyon ki gen valè. Jounalis yo pa sèlman pote nouvèl; yo se vwa pèp la. Lè vwa sa yo fèmen, se limyè sosyete a ki etenn.
Li lè! Pou tout aktè, ni nan peyi a, ni andeyò, mete men pou defann laprès ayisyèn. Pou chak moun ki kwè nan verite, se moman pou leve vwa w. Paske san laprès lib, pa gen demokrasi.
